Aşı ile Önlenebilen Hastalıklar Nelerdir?
Aşılar sayesinde pek çok bulaşıcı hastalık önlenebilir. Kızamık, kabakulak, hepatit B, difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci, suçiçeği, menenjit ve verem bu hastalıkların başında gelir. Aşılar, çocukları bu hastalıklardan korur ve salgınları engeller.
Aşıların Çocuk Sağlığı Açısından Önemi
Aşılar, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir. Ağır seyreden hastalıkları önler. Erken yaşta yapılan aşılar, yaşam boyu koruma sağlar. Aynı zamanda hastane yatışlarını ve komplikasyonları azaltır.
Türkiye’de Uygulanan Zorunlu Aşılar ve Aşı Takvimi
Türkiye’de aşılar Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği takvime göre uygulanır. Aşılar ücretsizdir ve aile sağlığı merkezlerinde yapılır. Her yaş grubuna özel aşı zamanı vardır. Aşı takibi düzenli yapılmalıdır.
0–12 Ay Bebek Aşıları
Bebekler doğumdan itibaren aşılanmaya başlar. Bu dönemde hepatit B, verem, karma aşı, pnömokok ve rotavirüs aşıları yapılır. Aşılar 1., 2., 4., 6. ve 12. aylarda uygulanır. Bu aşılar enfeksiyonlara karşı ilk savunmadır.
1–6 Yaş Çocukluk Çağı Aşıları
Bir yaş sonrası aşılar devam eder. Kızamık, kabakulak, suçiçeği ve karma aşılar tekrar edilir. 18. ay ve 4 yaşta pekiştirme dozları yapılır. Bu yaşta kreş ve okul riski arttığı için bağışıklık çok önemlidir.
Okul Çağı ve Ergenlik Dönemi Aşıları
İlkokul döneminde bazı aşılar yenilenir. Kızamık, suçiçeği ve dörtlü karma aşı tekrar yapılır. Ergenlikte HPV aşısı önerilir. Eksik kalan aşılar da bu dönemde tamamlanabilir.
Türkiye’deki aşı takvimi ile ilgili ayrıntılı bilgi için
https://www.memnunealadag.com/turkiye-asilar-ve-asi-takvimi/
Aşı ile Korunabilen Enfeksiyon Hastalıkları
Aşılar, çocukları ciddi enfeksiyonlardan koruyan en etkili yöntemlerden biridir. Aşağıda yer alan hastalıkların büyük bölümü, düzenli aşılama ile önlenebilir. Her biri çocuk sağlığını doğrudan etkileyebilir ve ağır sonuçlara yol açabilir.
Kızamık, Kızamıkçık ve Kabakulak
Bu üç hastalık, solunum yoluyla kolayca bulaşır. Ateş, döküntü ve bezelerde şişlik yapar. Komplikasyonları ciddi olabilir. KKK aşısı 1 ve 4 yaşında yapılır.
Suçiçeği (Varisella)
Suçiçeği, kaşıntılı döküntülerle seyreden bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle okul öncesi dönemde yaygındır. Suçiçeği aşısı 1 yaş sonrası yapılır, 4 yaşta tekrarlanır.
Hepatit B ve Hepatit A
Hepatit B doğumda başlayan aşı serisiyle önlenir. Karaciğer iltihabına neden olur. Hepatit A ise 18. ve 24. aylarda uygulanır. İkisi de ciddi karaciğer hastalıklarına karşı koruma sağlar.
Difteri, Boğmaca ve Tetanoz (DBT)
Bu üç hastalık, solunum veya açık yaralardan bulaşabilir. Hayati risk taşır. Karma aşı şeklinde uygulanır. İlk dozlar bebeklikte, tekrarları ise okul çağında yapılır.
Verem (BCG Aşısı)
Verem, akciğerleri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. BCG aşısı, doğumdan sonraki ilk aylarda yapılır. Özellikle ağır akciğer ve beyin tutulumlarını önlemede etkilidir.
Çocuk Felci (Polio)
Polio, felce neden olabilen bir virüstür. Ağız yoluyla bulaşır. Aşı sayesinde Türkiye’de vaka görülmemektedir. Karma aşı içinde yer alır ve birkaç doz halinde verilir.
Menenjit (Hib, Meningokok, Pnömokok)
Menenjit, beyin zarlarını etkileyen ciddi bir enfeksiyondur. Aşılar sayesinde hem bakteriyel menenjit hem de zatürre ve kulak iltihabı gibi hastalıklar önlenebilir. Bu aşılar bebeklik döneminde yapılır.
Menenjit aşısı ve meningokok hastalığı ile ilgili detaylı bilgi için linkteki yazıya göz atabilirsiniz.
https://www.memnunealadag.com/menenjit-meningokok/
Rotavirüs Enfeksiyonları
Rotavirüs, bebeklerde ağır ishal ve kusmaya neden olur. Su kaybı hayati risk oluşturabilir. Ağızdan verilen aşı 2. ve 4. aylarda uygulanır.
HPV (Rahim Ağzı Kanseri ve Siğillerden Korunma)
HPV, cinsel yolla bulaşır ve rahim ağzı kanserine neden olabilir. Aşı 9 yaş sonrası kız çocuklarına önerilir. Bazı ülkelerde erkek çocuklara da yapılır.
Aşıların Etkinliği ve Toplum Bağışıklığı Neden Önemlidir?
Aşılar, hastalıklara karşı bağışıklık sistemini hazırlar. Yüksek oranda etkili ve uzun süre koruyucudur. Toplumun büyük kısmı aşılandığında salgın riski azalır. Bu duruma “toplum bağışıklığı” denir. Aşı olamayan bebekler, bağışıklığı düşük bireyler de bu sayede korunur.
Aşı Reddi ve Çocuklar Üzerindeki Olası Riskler
Aşı yaptırmamak, çocuğun ciddi hastalıklara yakalanma riskini artırır. Kızamık, boğmaca ve menenjit gibi hastalıklar yeniden yayılabilir. Aşısız çocuklar, hem kendi sağlığını hem de çevresini tehlikeye atar. Bu durum toplum bağışıklığını zayıflatır.
Aşıların Yan Etkileri ve Güvenilirliği
Aşılar uzun yıllardır bilimsel olarak test edilen güvenli ürünlerdir. En sık görülen yan etkiler hafif ateş, huzursuzluk ve enjeksiyon yerinde kızarıklıktır. Ciddi yan etkiler çok nadirdir. Türkiye’de kullanılan aşılar Dünya Sağlık Örgütü onaylıdır ve sürekli denetlenir.
Aşı Takibi Nasıl Yapılmalı?
Aşıların zamanında yapılması, korumanın tam olması için gereklidir. Bu nedenle düzenli takip büyük önem taşır. Takip hem fiziksel aşı kartlarıyla hem de dijital sistemlerle yapılabilir.
Aile Sağlığı Merkezlerinde Aşı Takibi
Aile sağlığı merkezleri, aşı takibini ücretsiz yapar. Çocuğun aşı zamanı geldiğinde sistem uyarı verir. Eksik aşılar burada tamamlanabilir. Aile hekimi, süreci düzenli olarak takip eder.
Dijital Sağlık Sistemleri ile Aşı Takvimi Kontrolü
e-Nabız uygulaması üzerinden çocuğun aşı geçmişi görülebilir. Yaklaşan aşı tarihleri burada listelenir. Mobil bildirimlerle hatırlatma yapılır. Dijital takip, aşıların aksatılmaması için büyük kolaylık sağlar.
Geç Kalınan Aşılar Tamamlanabilir mi?
Evet, geç kalınan aşılar çoğu zaman tamamlanabilir. Aşı takvimi aksasa bile yeniden planlama yapılabilir. Çocukların bağışıklık kazanması için geç de olsa eksik aşıların uygulanması önemlidir. Aile sağlığı merkezlerinde bu takip uzmanlar eşliğinde yapılır. Erken dönemde harekete geçmek, tam koruma sağlamak açısından faydalıdır.
Yurt Dışına Çıkmadan Önce Gerekli Aşılar
Bazı ülkelere seyahat etmeden önce ek aşılar gerekebilir. Sarı humma, tifo, hepatit A veya menenjit gibi hastalıklara karşı koruma istenebilir. Gideceğiniz ülkenin sağlık kuralları önceden kontrol edilmelidir. Seyahatten en az 4–6 hafta önce aile hekimine veya seyahat sağlığı merkezlerine başvurmak önerilir.
Pandemi Süreci ve Rutin Aşıların Önemi
Pandemi döneminde bazı aileler rutin aşıları erteledi. Ancak bu durum çocukları risk altına sokabilir. Kızamık, boğmaca ve diğer bulaşıcı hastalıklar aşıyla kontrol altında tutulur. Rutin aşıların gecikmesi toplum bağışıklığını zayıflatabilir. Bu yüzden pandemi döneminde bile aşıların aksatılmaması önemlidir.
Aşılar Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Aşılarla ilgili halk arasında pek çok yanlış bilgi dolaşmaktadır. Örneğin “aşı hastalık yapar” ya da “doğal bağışıklık daha iyidir” gibi ifadeler bilimsel değildir. Aşılar vücuda hastalıkyapmadan bağışıklık kazandırır. Ayrıca içeriğindeki maddeler, güvenlik sınırları içinde ve sürekli denetim altındadır. Doğru bilgiye ulaşmak için sağlık profesyonellerine danışmak gerekir.
Uzman. Dr. Memnune Aladağ | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Ankara
Aşı ile önlenebilen hastalıklar konusu da dahil olmak üzere çocuk sağlığı ve hastalıkları konusunda tüm soru, görüş ve randevularınız için çekinmeden bize ulaşın.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ile İlgili Daha Geniş Bilgi İçin Blog Sayfamızı Ziyaret Edebilirsiniz: https://www.memnunealadag.com/blog
İletişim Bilgileri:
Web Sitesi: https://www.memnunealadag.com
Adres: Kızılırmak, YDA Center İş Merkezi, Dumlupınar Blv. No:9A A2 Blok Kat:10 No:416, 06530 Çankaya/Ankara
Telefon: (0312) 513 29 66